سوربیتول چیست؟ جایگزین خوبی برای قند است؟ - وبلاگ پریها

سوربیتول چگونه به کار می رود؟

سوربیتول معمولا در آدامس های بدون قند (مانند اوربیت و تری دنت) و خمیر دندان (مانند کالوگیت) وجود دارد. از سوربیتول برای شیرین کردن دار هایی مانند شربت سرفه جهت پوشش دادن مزه تلخ آن نیز استفاده می گردد. شکلات ها و کلوچه های بدون قند نیز گاهی حاوی سوربیتول به عنوان شیرین کننده هستند.

مزایای سوربیتول

یکی از علت هایی که در خمیر دندان ها و آدامس ها از سوربیتول به عنوان شیرین کننده استفاده می گردد، فواید آن برای سلامتی است؛ سوربیتول می تواند از دندان ها در برابر پوسیدگی محافظت کند. کمپانی ها به علت دیگری نیز از سوربیتول استفاده می کنند: سوربیتول نسبت به قند، کم کالری تر بوده و شاخص گلیسمی آن نیز بسیار پایین تر است.

آیا سوربیتول بی ضرر است؟

سازمان غذا و داروی آمریکا، سوربیتول را بی ضرر اعلام نموده است. بیشتر افراد هنگامی که از آدامس یا خمیر دندان استفاده می کنند، مقدار بسیار کمی سوربیتول می بلعند، اما با هدف های دیگری در زمینه های درمانی به مقدار زیادی مصرف می گردد. گاهی پزشکان به عنوان ملین در درمان یبوست، دوز های زیادی از سوربیتول برای بیماران تجویز می کنند. به علت ملین بودن سوربیتول، عده ای از افراد با مصرف مواد خوراکی حاوی سوربیتول دچار علائم گوارشی مانند نفخ و اسهال می شوند. سوربیتول در شکلات های بدون قند، انرژی بار ها و سایر اسنک های شیرین به کار می رود، بنابراین ممکن است با مصرف زیاد این مواد غذایی، به یک باره مقدار زیادی سوربیتول ببلعید. در نتیجه خوردن یکی یا دو تا کلوچه بدون قند حاوی سوربیتول ایرادی ندارد، اما تمام کردن یک باکس از این کلوچه به یک باره، درد سرساز خواهد بود.

سوربیتول برای حیوانات خانگی

سوربیتول به طور کلی برای گربه ها و سگ ها بی ضرر شناخته می گردد. سوربیتول گاهی در غذا های حیوانات و خمیر دندان های مخصوص این حیوانات وجود دارد. بعضی از شیرین کننده ها مانند زایلیتول برای حیوانات خانگی سمی هستند، اما سوربیتول اینگونه نیست.

مکانیسم عمل سوربیتول

بدن شما سوربیتول را با آنزیمی به نام دهیدروژناز تجزیه می کند. این آنزیم، سوربیتول را به فروکتوز که قندی ساده است تبدیل می کند. سپس کبد، فروکتوز را به گلوکز، ذخایر گلیکوژن، لاکتات و کربن دی اکسید تبدیل می کند. گلوکز، معمول ترین قند ساده در بدن شماست که مهم ترین منبع انرژی است. گلیکوژن، مولکول پیچیده تری است که از تعداد زیادی مولکول های گلوکز که به هم زنجیر شده اند تشکیل شده است. گلیکوژن، انرژی را برای زمانی که گلوکز فوری در دسترس نیست ذخیره می کند. لاکتات، نوعی اسید لاکتیک است که به وسیله کبد پاکسازی می گردد. کربن دی اکسید در ریه ها از جریان خون خارج می گردد (به وسیله بازدم). به طور خلاصه، سوربیتول به آرامی جذب شده و در نهایت به انرژی قابل مصرف تبدیل می گردد.

کاربرد های سوربیتول

جایگزین قند برای پیش دیابت و دیابت نوع دوم

مشخصه پیش دیابت و دیابت نوع دوم، قند خونی بالاست. پیش دیابت اغلب هیچ علامتی ندارد، اما بیشتر افرادی که دچار این عارضه هستند در نهایت و به طور خاموش به دیابت نوع دوم دچار می شوند.

در دیابت نوع دوم، بدن دیگر نمی تواند به انسولین جواب بدهد. به طور طبیعی، انسولین به بافت ها سیگنال می فرستد که قند را از جریان خون جذب کنند تا انرژی بگیرند. وقتی کسی دچار مقاومت به انسولین می گردد (اتفاقی که در دیابت نوع دوم می افتد)، این سیگنال دهی به خوبی عمل نمی کند و قند، در خون می ماند. دیابت نوع دوم در بلند مدت می تواند به بیماری قلبی، بیماری کلیوی، نابینایی، سکته مغزی و آسیب عصبی منجر گردد.

خلاصه اینکه فرد دچار دیابت حتما باید قند خون خود را کنترل نماید و برترین راه، کنترل رژیم غذایی است. همه افراد خصوصا دبابتی ها باید غذا هایی را انتخاب کنند که با قند زیاد به بدن فشار وارد ننموده و مقاومت به انسولین را تشدید ننماید.

سوربیتول، شاخص گلیسمی بسیار پایینی دارد. غذا ها و نوشیدنی هایی که سوربیتول دارند، قند خون را مانند قند و شکر معمولی (گلوکز) بالا نمی برند.

دیابت نوع اول

افرادی که دیابت نوع اول دارند (دیابت جوانی یا دیابت وابسته به انسولین) ممکن است مانند افرادی که دیابت نوع دوم دارند، از سوربیتول نفع نبرند. در مطالعه ای 9 بیمار مبتلا به دیابت نوع اول، صبحانه ای که حاوی سوربیتول بود خوردند. بعد از صبحانه، قند خون این افراد مقدار گیری شد و معلوم شد سوربیتول، کمکی به جلوگیری از افزایش قند خون در این افراد ننموده بود.

یبوست

یبوست مسئله ای گوارشی است که با افزایش سن، شدت می گیرد و معمولا از عوارض جانبی مصرف بعضی از دارو ها و مکمل ها برای فشار خون بالا، درد و کم خونی است. یبوست، دردناک و خسته کننده است و فرد مجبور است هر روز از ملین هایی استفاده کند تا کمی از شدت علائم کاسته گردد. سوربیتول یک ملین اسموتیک است، یعنی آب را به سمت روده ها می کشد و مدفوع را نرم تر می کند تا راحت تر دفع گردد. سوربیتول در مقایسه با سایر ملین های اسموتیک، ارزانقیمت است.

کاهش ریسک پوسیدگی دندان

خوردن غذا های سوربیتول دار به جای قند می تواند به نفع سلامت دندان ها باشد. وقتی غذا های قندی می خورید، باکتری های داخل دهان تان مقداری از این قند را تخمیر نموده و اسید هایی فراوری می کنند که پوسیدگی دندان را تشدید می کند. اما این باکتری ها نمی توانند سوربیتول را به خوبی تجزیه کنند و در نتیجه نمی توانند این اسید های مضر را فراوری کنند، بنابراین دندان های تان در برابر پوسیدگی محافظت می شوند. البته متاسفانه این تاثیر ممکن است دوام چندانی نداشته باشد. به مرور زمان، باکتری های ساکن در دهان می توانند خود را با سوربیتول سازگار نموده و آغاز کنند به استفاده از آن به عنوان یک منبع غذایی، در نتیجه خواهند توانست اسید های مضر را فراوری کنند؛ بنابراین مصرف بلند مدت سوربیتول برای سلامت دندان های تان خوب نیست.

منابع: selfhacked, sweetdefeat

پ