آبشار نیاگارا چگونه تشکیل شد؟

به گزارش وبلاگ مجله پریها، آبشار نیاگارا در مرز بین المللی کانادا و ایالات متحده و در میان دو شهر انتاریو و نیویورک جای گرفته و بعد از آبشار ویکتوریا در آفریقای جنوبی ، دومین آبشار عظیم جهان و یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری کانادا است.

آبشار نیاگارا چگونه تشکیل شد؟

بهترین تجربه سفر را به سفر به کانادا تجربه کنید و با مجری مستقیم تورهای کانادا بهترین برنامه سفر را برای خود انتخاب کنید.

این آبشار هرساله 12 میلیون جهانگرد را مجذوب زیبایی خیره نماینده خود می نماید. نیاگارا در زبان بومی به معنی صدای رعدآسا است و به مجموع سه آبشار آمریکایی، تور عروس و کانادایی (نعل اسبی) گفته می گردد.

شدت جریان آب و زیبایی آبشار نعل اسبی که در انتاریوی کانادا واقع شده است، جهانگردان بیشتری را نسبت به آبشار آمریکایی جذب خود می نماید. در این مقاله قصد داریم در طول زمان سفر کنیم و شما را با نحوه پیدایش این آبشار باشکوه و همچنین رودخانه خروشان نیاگارا آشنا کنیم.

مشخصات سه آبشار نیاگارا

طول دهانه آبشار آمریکایی و تور عروس برابر با 32/308 متر و ارتفاع آن ها 53/6 متر است. البته به خاطر صخره هایی که در پایین آبشار قرار گرفته اند، ارتفاع واقعی این دو آبشار 3/21 متر است. حجم آبی که از این دو آبشار فرومی ریزد، 567,811 لیتر در هر ثانیه تخمین زده می گردد.

حجم واقعی آب به خاطر دو نیروگاه برق - آبی همواره در حال تغییر است. این دو نیروگاه، آب را به درون مخزن های خود راهنمایی می نمایند. مصرف آب این نیروگاه ها تاثیر زیادی بر حجم آب آبشارها دارد. مقدار آبی که به درون مخزن ها مکیده می گردد به دو عامل بستگی دارد: یکی چه وقت از روز و دیگری چه موقع از سال باشد.

جریان آب در روزهای اوج فصل جهانگردی یعنی ماه ژوئن، جولای و آگوست به بیشترین میزان خود می رسد. در مواقع اضطراری جریان آب با افزایش مقدار مصرفی نیروگاه های برق کاهش پیدا می نماید. آبشار تور عروس (Bridal Veil Falls) به خاطر شکل ظاهری خود به این نام شناخته می گردد. این آبشار در کنار آبشار آمریکایی (American Falls) قرار گرفته است و این دو توسط تکه زمینی به نام جزیره لونا (Luna Island) از یکدیگر جدا شده اند.

همچنین طول دهانه آبشار نعل اسبی (Horseshoe) برابر با 792/4 متر و ارتفاع آن 50/9 متر است. حجم آبی که از این آبشار فرومی ریزد، برابر با 2,271,247 لیتر در هر ثانیه برآورد می گردد.

تاریخچه مختصر رودخانه نیاگارا و تنداب

تمامی حوضه دریاچه های بزرگ یا گرِیت لیکس (Great Lakes) و رودخانه نیاگارا، میراثی به جا مانده از آخرین عصر یخبندان هستند. 18,000 سال پیش، انتاریوی جنوبی با ورقه ای یخی به ضخامت 2 یا 3 کیلومتر پوشیده شده بود. با پیشروی پهنه های یخی به سوی جنوب، حوضه دریاچه ها گریت لیکس به وجود آمد.

کمی بعد، هنگامی که این ورقه های یخی برای آخرین بار رو به شمال آب می شدند، درون این حوضه ها را از یخاب پر کردند. آبی که ما مصرف می کنیم، آب فسیل یا همان آب های ذوب شده است. هرساله تنها یک درصد از این آب ها، تجدیدپذیر است و به جامانده آن ها به وسیله توده های یخی تامین می گردد.

در حدود 12,500 سال پیش، رفته رفته یخبندان شبه جزیره نیاگارا از میان رفت. زمانی که یخ رو به شمال ذوب می شد، یخاب های حاصل از آب شدن یخ از دریاچه ایری (Lake Erie)، رودخانه نیاگارا و همچنین دریاچه انتاریو به رودخانه سنت لارنس و ازآنجا به دریا سرازیر شدند.

در ابتدا پنج آبریز از دریاچه ایری تا دریاچه انتاریو وجود داشت اما سرانجام این پنج آبریز به یک آبریز یعنی آبشار نیاگارا کاهش یافت. از این زمان آبشار آغاز به فرسودن مداوم سنگ بستر خود کرد؛ درنهایت فرآیند فرسایش در حدود 10,500 سال پیش به خاطر اثرات متقابل زمین شناسی همچون پسروی ها و پیشروی های متوالی یخ و بازگشت زمین متوقف شد.

یخاب های دوران یخبندان بار دیگر، با گذشتن از کنار انتاریوی جنوبی به سوی انتاریوی شمالی تغییر راستا دادند. وسعت دریاچه ایری در 5,000 سال بعدی به نصف اندازه کنونی خود رسید، جریان آب رودخانه نیاگارا به 10 درصد جریان امروزی خود کاهش پیدا کرد و آبشار کم آب ناحیه نیاگارا گلن (Niagara Glen) کاملاً از جریان باز ایستاد.

اما 5,500 سال پیش، یخاب ها دوباره از میان انتاریوی جنوبی گذشتند و با نیروی شدید خود، رودخانه و آبشار را احیا کردند. پس ازآن آبشار به یک گرداب برخورد کرد. این برخورد درواقع یک لحظه زمین شناسی کوتاه مدت اما شدید بود که هفته ها یا شاید فقط چند روز طول کشید.

در این لحظه آبشار رودخانه جوان نیاگارا با بستر یک رودخانه قدیمی تلاقی کرد که در طول آخرین عصر یخبندان برای مدت ها مسدود شده بود. جریان آب آبشار به این دره مدفون تغییر راستا داد و تمام بقایا و توده های یخ را از میان برداشت و بستر رودخانه قدیمی را شست.

احتمالاً جریان آب در آن موقع نه به شکل یک آبشار، بلکه بیشتر شبیه یک تنداب خروشان و بزرگ بوده است. بعد از سرانجام این فرایند آنچه برجای ماند، چرخشی 90 درجه ای در رودخانه بود که امروزه به نام گرداب (Whirlpool) و تنداب (Whirlpool Rapids) می شناسیم. این تنداب بزرگ ترین سلسله موج های ایستاده آمریکای شمالی محسوب می گردد.

پس ازآن، آبشار در اطراف ناحیه پل ویرپول رپیدز (Whirlpool Rapids) در بالای رودخانه مجدداً سرازیر شد و به شکافتن صخره های سخت برای یافتن راستا خود ادامه داد تا به مکان امروزی خود در میان دو شهر انتاریو و نیویورک رسید.

رودخانه پرتلاطم نیاگارا از فراز صخره ای از جنس سنگ دولومیت و سنگ رس سرازیر می گردد. یک پنجم آب های شیرین جهان در چهار دریاچه بزرگ میشیگان، هورون (Huron)، سوپریور (Superior) و ایری واقع شده است که به رودخانه نیاگارا سرازیر شده و سرانجام از آبشار نیاگارا فرو می ریزد.

باگذشت سال ها، فرایند فرسایش پنج دره متمایز را به نام های دره لویستون برِینج (Lewiston Brange)، دره باریک اولد نارو (Old Narrow)، تنگه های بالایی و پایینی گریت (Great) و تنگه ویرپول نارو (Whirlpool Narrow) را ایجاد نموده است.

نیاگارا رودخانه ای نسبتاً جوان است و تنها 12,000 سال عمر دارد. این طول عمر در مقیاس زمانی زمین شناسی برابر با یک میلیونیم ثانیه است. آب در کف آبشار با گذشتن از راستای 24 کیلومتری از میان گردنه ها و دره ها سفر می نماید تا به انتاریو، پنجمین دریاچه گریت لیکس، برسد.

زمین میان دریاچه ها شیب تندی دارد. این شیب تند، پرتگاهی باشکوه و تماشایی را به ارتفاع یک ساختمان 20 طبقه پدید آورده که به پرتگاه نیاگارا شهرت یافته است. پرتگاه نیاگارا طی فرایند فرسایش پدید آمده و از آبشار نیاگارا کهن سال تر است. این پرتگاه دو میلیون سال پیش در زیر لایه ای از یخ مدفون شده بود.

هم زمان با آخرین عصر یخبندان، یخاب ها بر روی زمین فشرده شدند و لایه های رسوبی را از خود بر جای گذاشتند. فرایند آهسته فرسایش یخ و آب، سطح پرتگاه را فرسود و به شکل کنونی خود درآورد.

نزدیک به 500 سال پیش رودخانه نیاگارا به مانعی برخورد که آن را به دو آبراه تقسیم کرد. درنتیجه این برخورد جزیره گوت یا بز (Goat) به وجود آمد. نام این جزیره از گله بزهای جان استدمن گرفته شده است. این گله در زمستان سال 1780 براثر سرما تلف شد. جزیره گوت درواقع مواد رسوبی یک دریاچه ناپدیدشده به نام توناواندا (Tonawanda) است.

در بخش شرقی جزیره، آبشار آمریکایی و در بخش غربی، جایی که رودخانه زاویه 90 درجه پیدا می نماید، آبشار نعل اسبی به وجود آمد. جریان آب در بخش آمریکایی آبشار به خاطر وجود جزیره گوت از شدت کمتری برخوردار است درحالی که در آبشار نعل اسبی هیچ مانعی برای منحرف کردن جریان آب وجود ندارد. همچنین ناگفته نماند که یک آبشار باریک تر هم در اینجا به چشم می خورد.

در طول سالیان این آبشار به نام های متفاوتی همانند آبشار لونا و آبشار آیریس خوانده شده است، اما امروزه به آن آبشار تور عروس می گویند. انسان ها در ادوار گذشته و حتی مهندسین مدرن قادر نبوده اند جریان آب این رودخانه را به طور کامل کنترل نمایند. امروزه بخش زیادی از آب موجود به وسیله کانال ها و لوله های زیرزمینی به نیروگاه های برق راهنمایی می شوند.

آیا آبشار نیاگارا در زمستان یخ می زند؟

حجم بزرگ این آب هرگز از جریان باز نمی ایستد. وجود مه و آب در حال ریزش، اشکال یخی را در سواحل رودخانه و کناره های آبشار پدید می آورند. این توده های یخی می توانند به ضخامت 15 متر برسند. چنانچه زمستان به اندازه کافی سرد باشد، یخ به طور کامل در سرتاسر رودخانه گسترده می گردد و سطحی را به وجود می آورد که به پل یخی مشهور است.

بازدیدنمایندگان تا سال 1912 می توانستند بر روی پل یخی قدم بزنند و آبشار را از پایین تماشا نمایند! روزنامه محلی در بیست و چهارم فوریه سال 1888 گزارش داده است که حداقل 20 هزار نفر در آن دوران مشغول تماشا و سورتمه سواری بر روی پل یخی بودند و آبشار مملو از حضور عکاسان و حس کنجکاوی مردم بود؛ اما در چهارم فوریه سال 1912 پل یخی شکست و سه گردشگر ناپدید شدند.

هرساله کوه های یخی کوچکی از دریاچه ایری به رودخانه نیاگارا سرازیر می شوند. در سال های اخیر این جریان با نصب سد یخی (ice-boom) در دریاچه ایری به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافته است. سدیخی، زنجیره بلند شناوری از جنس استیل و به طول 2/ 3 کیلومتر است که از شهر بوفالو در ایالت نیویورک تا شهر فورت ایری در انتاریو و در عرض رودخانه نیاگارا قرار می گیرد. این زنجیره در طول ماه دسامبر نصب و در ماه مارس یا آوریل برداشته می گردد.

شرکت دولتی نیویورک پاور آتوریتی (New York State Power Authority) مسئول حفظ و نگهداری از این پروژه است. سد یخی از بند آمدن رودخانه و از همه مهم تر مصرف آب نیروگاه های برق توسط توده های یخ جلوگیری می نماید.

بااین حال در بیست و نهم مارس 1848، جریان آب هر دو آبشار به خاطر انباشته شدن یخ در بالای رودخانه برای چندین ساعت متوقف شد. آبشارها در حقیقت منجمد نشدند، این جریان آب بود که بند آمد، به طوری که مردم می توانستند در رودخانه قدم بزنند و اشیایی که در آن افتاده بود را جمع آوری نمایند.

منبع: گردشبان
انتشار: 3 آذر 1399 بروزرسانی: 3 آذر 1399 گردآورنده: pariha.ir شناسه مطلب: 1280

به "آبشار نیاگارا چگونه تشکیل شد؟" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "آبشار نیاگارا چگونه تشکیل شد؟"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید