آشنایی با رسوم کردها در ماه رمضان؛ از ریسه کلوچه تا کیسه نمک - وبلاگ مجله پریها

برپایی مراسم آشتی کنان: از رسوم بسیار پسندیده و ارزشمند نمودها به ویژه مردم سنندج، برپایی مراسم آشتی کنان است. مرسوم است چند روز پیش از آغاز ماه مبارک، کسانی از محله که با یکدیگر ناسازگاری و کدورت دارند به خانه ریش سفید و عظیم محل دعوت می شوند تا با واسطه گری او و اهالی، با هم آشتی نمایند و کدورت ها کنار گذاشته گردد.

مرحبا خوانی و الوداع گویی

در آخرین شب ماه شعبان، فردی از معتمدین محل به بام می رود تا بعد از رویت ماه، خبر از آمدن رمضان دهد. او با خواندن دعایی به نام مرحبا مرحبا این کار را انجام می دهد. مردم کرد تا نیمه ماه، دعای مرحبا را بر زبان دارند و پس از گذشتن ماه از نیمه، دعایی با نام الوداع جایگزین آن می گردد که خبر از نزدیک شدن به سرانجام ماه و غم آن را می دهد.

دعا خوانی، سحری خوانی یا پاشیو به وقت سحر

دعاخوانی همان مراسمی است که بسیاری از اقوام ایرانی با نام سحری خوانی انجام می دهند. بعضی از مردم کرد آن را با نام سحری خوانی می شناسند.

مراسم سحری خوانی با اجرای چندین موسیقی مخصوص در این ماه مبارک در مناطق مختلف انجام می گردد که به آن موسیقی سحرخوانی می گویند. از میان این موسیقی ها و نواها که برای بیدار کردن مردم بکار می رفت، آواز مرحبا و الوداع از همه مشهورتر است.

از میان کردنشینان، مردم بیجار این آیین را با جدیت به پا می دارند. طبق سنت دیرینه، یکی از ریش سفیدان محله هنگام سحر بر بام خانه ادعیه می خواند و اهالی را برای سحر بیدار می نماید.

این رسم در قدیم در بعضی مناطق با نام پاشیو معروف بود که در آن نوازندگانی با نواختن دهل، نقاره یا طبل، خبر از رسیدن سحر می دادند.

ریسه کلوچه و کیسه نمک

یکی از رسوم جالب کامیاران کردستان، پخت کلوچه های بندانگشتی برای آویختن به کیسه نمک است. با آغاز ماه رمضان، زنان کامیاران کلوچه هایی بسیار کوچک و یک شکل می پزند و آنها را به نخ می کشند. ریسه کلوچه را به کیسه نمکی که قرار است در خوراک ماه رمضان از آن استفاده گردد می بندد تا خیر و برکت به اموال شان برسد.

آویختن نان کولیره

از آیین های مهم مردم کرد در ماه رمضان پخت انواع نان های سنتی است که به اعتقاد آنها به سفره افطار و سحر برکت می دهد. کولیره، برساق، ماودو، کاروان ناشی، کولیره چوره، ناوتاوایی و داندوگ از جمله نان هایی هستند که در این ماه طبخ می شوند.

مردم بانه در شب بیست و هفتم نان کولیره می پزند تا در این روز، با کولیره و ماست روزه خود را باز نموده باشند. در این میان، خانواده های توانمند با پخت کولیره بیشتر، آنها را همراه ماست و خرما به مسجد می برند و میان مردم محل و افراد نیازمند توزیع می نمایند. همچنین چند کولیره را به نخ می کشند و در کیسه برنج یا آرد خود می نمایند تا برکت به مال شان برسد.

مرد دهگلان نان کولیره ناسکه را در آخرین روز از ماه شعبان می پزند تا به عنوان هدیه رسیدن ماه رمضان به یکدیگر بدهند. آنها نخستین سحری کولیره ناسکه میل می نمایند تا قوت و توانایی روزه دریافت را پیدا نمایند.

مراسم چیشتی مجیور در روز عید

از دیگر رسوم ماه رمضان می توان به پخت غذای نذری در عید فطر اشاره نمود. این رسم که از آن با نام چیشتی مجیور یاد می نمایند بیشتر در میان مردم دیواندره رواج دارد. در روز عید فطر هر یک از اهالی غذایی را تهیه می نمایند و به مسجد می فرایند. تمام غذاها ترکیب می شوند و هرکس با نیت تبرک و دریافت ثواب از ماه رمضان، مقداری از آن غذا را برمی دارد.

انجام آداب فطر

عید فطر در میان مردم کرد شباهت زیادی به نوروز دارد. در این روز، مردم بعد از خواندن نماز فطر، به ملاقات یکدیگر می فرایند و از هم طلب حلالیت می نمایند.

دید و بازدیدهای عید فطر تا سه روز ادامه دارد. مردم سروآباد در کنار همه این آداب، رسم بر پوشیدن رخت و لباس نو دارند. در این روز پیر و جوان، فقیر و غنی، همگی جامه نو می نمایند و به بازدید دوستان و عزیزان می فرایند.

همچنین، مردم شهرها و به ویژه روستاها به صورت دسته جمعی به قبرستان رفته و برای شادی روح مردگان خود و به ویژه تازه فوت شده ها فاتحه می خوانند و برای سلامتی بازماندگان دعا می نمایند.