آرامگاه شاهچراغ؛ تلفیقی از هنر و مذهب - وبلاگ پریها

در کنار این موضوع نمی توان از حال و هوای بی نظیر و آرامش بخش این شهر گذشت و تجربه گشت و گذار در آن را در میان یکی از لذت بخش ترین خاطرات جای نداد. در این مطلب همراه ما باشید تا به سراغ آرامگاه شاهچراغ شیراز برویم و این مکان زیبا و مشهور را بیشتر بشناسیم.

درباره آرامگاه شاهچراغ

شاهچراغ یا چلچراغ، آرامگاه احمد بن موسی کاظم، پسر ارشد امام موسی کاظم و همین طور برادر امام رضا است که در شهر شیراز واقع شده است. او برای پیوستن به برادر خود به سمت خراسان سفر کرد و در نهایت نیز توسط مأمون خلیفه عباسی در شهر شیراز به شهادت رسید و در همین خاک نیز دفن شد.

این آرامگاه که در قرن 12 ساخته شده به دوران اتابکان فارس باز می گردد. مسجد شاهچراغ در ابتدا به عنوان یک مسجد و محلی برای یادبود کاربرد داشته و بعد از گذشت زمانی تبدیل به یکی از مراکز گردهمایی بزرگ در شهر شیراز شد و در میان اصلی ترین جاذبه های گردشگری این شهر جای گرفت، به همین دلیل هم هست که امروزه آرامگاه شاهچراغ به عنوان یکی از بزرگ ترین مراکز زیارتی در شهر شیراز شناخته می گردد.

این بنا در میان مردم به حدی محبوب است که در طی سالیان دراز، بار ها مورد تعمیر و توسعه نهاده شده و به صورت باشکوه تری طراحی شده است. در طرحی که برای توسعه این آرامگاه شکل گرفت اماکن بسیاری همچون قسمت هایی از بازار تخریب شدند و در نتیجه صحن این حرم گسترش بسیاری پیدا کرد.

زیبایی های حرم شاهچراغ آن را به یکی از اصلی ترین جاذبه های گردشگری در شهر شیراز تبدیل نموده است. درون این حرم، آینه کاری های بسیار ظریفی به کار رفته که در کنار انواع حکاکی هایی به خط های فارسی و عربی که با نهایت ظرافت طراحی شده اند ترکیب خارق العاده ای را شکل داده است.

بنای حرم شاهچراغ به طور کلی از ایوانی در جلو و حرمی در پشت ایوان تشکیل می گردد که در چهار طرف آن نیز چهار شاه نشین نهاده شده است، علاوه بر این مسجدی نیز در سمت غربی حرم بنا به چشم می خورد.

نکته جالب توجه در این آرامگاه وجود موزه آستان مقدس است. این موزه در سال 1344 تأسیس شد و در آن آثاری همچون نسخ خطی، اسناد و مدارک قدیمی نگهداری می شوند. این مجموعه دارای چیزی حدود 600 قطعه سفال است که ارزش تاریخی بسیار بالایی دارند.

علاوه بر این سکه هایی از دوران اشکانیان و ساسانیان نیز در این موزه به چشم می خورد. ناگفته نماند که با بازدید از موزه آستان مقدس می توانید با سلاح جنگی و شمشیر هایی که به دوران شاه عباس صفوی و همین طور سلسله قاجار باز می گردند نیز روبه رو شوید و از آن ها بازدید نمایید.

معماری آرامگاه شاهچراغ

یکی از جذابیت های اصلی در آرامگاه شاهچراغ، معماری منحصربه فرد و بی نظیر آن است. ایوان های این آرامگاه در بخش شرقی حرم قرار دارند و ساخت آن ها نیز مربوط به زمان علاءالدوله قاجار می گردد. در دو طرف این ایوان ها 12 حجره به صورت دو طبقه واقع شده است و یک دهنه بزرگ نیز در وسط آن به چشم می خورد.

نقطه جذابی که در طراحی ایوان ها به چشم می خورد سقف آنهاست. طراحان این سقف ها هنرمندانی ایرانی بودند که در چهار طرف آن بر ستون ها نام های خداوند را نیز طراحی نموده اند. به علاوه آنکه در قسمت پایین ستون ها از سنگ مرمری استفاده شده که به صورت یکپارچه بوده و با طرح هایی اسلیمی حجاری شده است.

ضریح مطهر این حرم تماماً از نقره ساخته شده و در بالای آن نیز می توان شاهد قرارگیری برگ هایی از طلا بود. اگر بخواهیم در رابطه با ابعاد این ضریح بگوییم می توانیم اشاره کنیم که طول آن 3.58 متر، عرض آن 2.26 متر و همین طور ارتفاعش نیز 2.92 متر در نظر گرفته شده است. در داخل ضریح و بر روی مرقد صندوقی زیبا از خاتم واقع شده است و ستون های بدنه داخلی و همین طور سقف ضریح نیز از خاتم و چوب بوده و به شکل بسیار زیبایی طراحی و تزئین شده است.

صحن مطهر حرم شاهچراغ امروزه دارای شش در ورودی است. به طور کلی می توان گفت که دو سردر بزرگ در قسمت غربی این حرم واقع شده است و یک سردر نیز در بخش شرقی آن دیده می گردد. سردر شمالی این حرم به وسیله چهار طرف بازار شاهچراغ و همین طور خیابان احمدی در ارتباط است و سردر جنوبی آن نیز به دارالشفا حرم مطهر و همین طور کوچه بین الحرمین مرتبط می گردد.

اگر بخواهیم معماری آرامگاه شاهچراغ را آنالیز کنیم باید حتماً به گنبد این مسجد نیز به طور مفصل بپردازیم. اولین گنبد بقعه مطهر شاهچراغ در سال 623 هجری قمری و به دستور امیر مقرب الدین مسعود بن بدر الدین وزیر اتابک ساخته شد و در سال 745 و در دوران آل مظفر تعمیراتی اساسی بر روی آن اعمال شد.

با این حال با زلزله شدیدی که در سال 1239 هجری قمری در شیراز رخ داد این بنا دچار آسیب ها و ویرانی هایی شد که شامل گنبد آن نیز می گشت، به همین دلیل نیز بعد ها به دستور حسینعلی میرزا قاجار که حاکم فارس در آن دوران بود، حرم مطهر مجدداً به دست تعمیر افتاد و گنبد جدیدی برای آن طراحی و بنا شد.

در نهایت نیز در زمان فتحعلی شاه قاجار این گنبد مجدداً مورد تعمیر نهاده شد و بر ساقه داخلی آن سوره فتح با آینه کاری اضافه شد. تمامی این تغییرات موجب شد که امروزه گنبد حرم شاهچراغ شیراز به عنوان یکی از زیباترین و شکیل ترین گنبد های موجود در سراسر جهان شناخته گردد.

علاوه بر این ها باید معماری زیبای گلدسته های حرم شاهچراغ را نیز موردآنالیز قرار داد. به طور کلی این آرامگاه دارای دو گلدسته در قسمت های شمال و جنوب ایوان است که ساختار آن ها از بتن آرمه بوده و به صورت قرینه طراحی شده اند. کاشی کاری های این دو گلدسته با یاری رنگ های طبیعی انجام شده و تمام آن کار هنر دست هنرمندان ایرانی است.

قطعاً شما نیز با بازدید از این جاذبه گردشگری در شهر شیراز علاوه بر زیارت و عبادت از زیبایی های معماری و تزئینات آن لذت خواهید برد. پیشنهاد می کنیم که برای اقامت در این منطقه از هتل های مختلفی که در اطراف آن ساخته شده اند استفاده نموده و اقامت خوب و خاطره انگیزی را برای خود به یادگار بگذارید.