تصاویری از روزهای آغازین حادثه تا به امروز؛ به بهانه فروپاشی لایه محافظتی نیروگاه چرنوبیل - وبلاگ مجله پریها

در 26 آوریل 1986، هسته رآکتور نیروگاه اتمی چرنوبیل منفجر شد و انبوهی از مواد رادیو اکتیو را در هوا منتشر کرد. گازهای سمی حاصل از انفجار نه تنها به آلودگی پوشش گیاهی و ذخایر آب منطقه منجر شد، بلکه باعث آلوده شدن ساکنین اطراف نیروگاه نیز شد که در نتیجه آن، بسیاری از این افراد با سرطان و مرگ دست به گریبان شدند.

وسعت این ویرانی ها به حدی بود که کارگران اتحاد جماهیر شوروی مجبور شدند یک پوشش ضخیم در اطراف نیروگاه ایجاد نمایند تا از انتشار بیشتر مواد رادیو اکتیو و آسیب هایی که به دنبال آن خواهند آمد، جلوگیری گردد. اگر چه پوشش ایجاد شده در اطراف رآکتور مذکور از جنس بتن و فولاد است، اما به دلیل شتاب زدگی در ساخت آن، آب توانست به داخل لایه محافظ نفوذ کند و به آرامی باعث تخریب آن گردد.

با توجه به این مشکل، اکنون کارگران مجبور شده اند پیش از فرو ریختن کامل لایه محافظ و نشت مواد رادیو اکتیو بیشتر، دست به تخریب تدریجی آن بزنند. به همین دلیل، تصمیم گرفتیم تا نگاهی داشته باشیم به مراحل ساخت و سوار کردن این لایه محافظ در اطراف رآکتور نیروگاه چرنوبیل پس از انفجار و همچنین فروپاشی آن در زمان کنونی.

در 26 آوریل 1986، انفجار و آتش سوزی اتفاق افتاده در نیروگاه اتمی چرنوبیل باعث انتشار مواد رادیو اکتیو در هوا می گردد. در این انفجار، موادی مانند کوریم، اورانیوم و پلوتونیوم به همراه دود و خاکستر تا کیلومترها جابجا می شوند.

کمتر از دو ماه پس از حادثه، نیروهای پاک سازی شوروی تصمیم می گیرند لایه ای محافظ را برای پوشاندن رآکتور محل انفجار در اطراف آن قرار دهند.

حدود 600 هزار کارگر در فرایند ساخت این پوشش محافظ در اطراف رآکتور چهارم که حاوی 220 تن مواد رادیو اکتیو بوده است، نقش دارند.

لایه محافظ قرار است از مقاومت بسیار بالایی برخوردار باشد و به همین دلیل در ساخت آن از 400 هزار متر مربع بتن و 16 میلیون پوند (معادل 7.25 میلیون کیلوگرم) فولاد استفاده می گردد. در اطراف پوشش محافظ حفره هایی ایجاد می گردد تا بتوان بدون نزدیک شدن به هسته رآکتور، آن را زیر نظر داشت. به منظور جلوگیری از نشت مواد سمی به وسیله این حفره ها، فیلترهایی در این محل ها قرار داده می گردد.

ساخت این لایه ضخیم هفت ماه به طول می انجامد.

با توجه به این که سعی می گردد کارگران بدون آسیب دیدن به مهار این فاجعه مخرب بپردازند، نمی توانند بقایای ساختمان رآکتور را محاصره نمایند. همچنین، به دلیل شتاب زدگی در به انتها رساندن پروژه، حفره هایی را در سقف باقی می گذارند که به ورود آب و فرسایش سازه منجر خواهد شد.

فرایند ساخت لایه محافظ، بسیاری از کارگران را در معرض تشعشعات خطرناک سطح بالا قرار می دهد. طبق آمار اعلام شده، حداقل 31 نفر به دلیل بیماری ناشی از آلودگی رادیو اکتیو حاد از جهان می روند.

در 1988، دانشمندان شوروی اعلام می نمایند که لایه محافظ به گونه ای طراحی شده است که تنها برای 20 تا 30 سال دوام خواهد آورد.

یک دهه بعد، کارگران سعی می نمایند برای استحکام پوشش محافظ، بار دیگر تیرک های سقف را تقویت نمایند.

عمر اتحاد جماهیر شوروی به سرانجام می رسد و اکنون چرنوبیل بخشی از خاک اوکراین است. دولت اوکراین یک رقابت بین المللی طراحی می نماید تا با جایگزین های احتمالی این پوشش محافظ آشنا گردد.

تیمی از طراحان بریتانیایی ایده طاق های متحرک را ارائه می نماید که می تواند در اطراف لایه محافظ رآکتور شماره 4 قرار بگیرد.

دولت اوکراین در سال 2004 این طرح را تایید می نماید و به Novarka (کنسرسیوم فرانسوی متشکل از دو گروه عمرانی) مجوز فراوری این طاق های متحرک را اعطا می نماید.

این لایه بیرونی که قرار است اطراف لایه محافظ ساخته شده در زمان شوروی را بپوشاند، 32 هزار تن وزن دارد و حفاظ امن جدید نام می گیرد. تیم فرانسوی این لایه را در فاصله تقریبا 300 متری از محل رآکتور فراوری می نماید و پس از تکمیل آن را روی مکان مورد نظر سوار خواهد نمود.

در همین زمان، لایه محافظ اول با مسائل ساختاری روبرو می گردد. به دلیل سنگینی سقف این لایه، دیواره های رآکتور وزن زیادی را متحمل می شوند.

کارگران با احداث داربست سعی می نمایند وزن سقف را برای دیوارها قابل تحمل تر نمایند. در سال 2008، بیشتر قسمت های سقف توسط حائل های فولادی سرپا نگه داشته می گردد.

طبق آنچه اعلام می گردد، ساختار جدید تا 100 سال دوام می آورد. بخشی از قسمت های این سازه در ایتالیا سرهم می شوند و سپس با 18 کشتی و 2500 کامیون به سایت چرنوبیل منتقل می شوند.

سال 2010 از راه می رسد و عملیات ساخت این پروژه هم شروع می گردد. قرار است اسکلت اولیه در سال 2014 در محل جای گذاری گردد.

پس از سرانجام ساخت و جای گذاری اسکلت اصلی، پوشش محافظ آن بین سال های 2014 تا 2016 ساخته می گردد.

به نوامبر 2016 رسیده ایم؛ زمانی که پوسته محافظ در محل نهایی خود قرار داده می گردد. در این زمان، پروژه تبدیل به بزرگترین شئ ساخت دست بشر می گردد که از راه زمینی جابجا شده است.

اما تا تکمیل ساخت و ساز، سه سال دیگر زمان احتیاج است؛ زیرا کارگران باید برای محافظت از خود در مقابل تشعشعات، در ساعات محدودی مشغول به کار باشند.

انتها به جولای 2019، یعنی زمان تکمیل پروژه می رسیم.

چند هفته پس از این که پوسته متشکل از طاق های محافظ نصب می گردد و پروژه به سرانجام می رسد، کارشناسان فاش می نمایند که احتمال فروپاشی لایه محافظ اصلی که در زمان شوروی ساخته شد، بسیار زیاد بود.

در روز 29 جولای، شرکت اوکراینی SSE Chernobyl NPP که مدیریت این نیروگاه هسته ای در چرنوبیل را بر عهده دارد، قراردادی 78 میلیون دلاری با یک شرکت عمرانی امضا می نماید که براساس آن، شرکت موظف است تا سال 2023 لایه محافظ اصلی را از اطراف رآکتور جدا کند.

این شرکت در بیانیه خود اعلام نموده است که فقط نیروی جاذبه باعث شده تا این سازه بتواند بلوک های بتنی خود را سرپا نگه دارد.

اکنون کارگران این پروژه عمرانی باید همزمان با جدا کردن بخش های سازه محافظ اولیه، بار دیگر آن را تقویت نمایند تا به یکباره فرو نریزد. بخش های جدا شده قرار است پاکسازی و به قسمت بازیافت یا معدوم سازی منتقل شوند. SSE Chernobyl NPP در بیانیه خود اعلام می نماید که حذف همه اجزا باعث افزایش خطر فروپاشی محافظ می گردد که در نتیجه باعث آزاد شدن مقدار زیادی مواد رادیو اکتیو خواهد شد.

زمانی که لایه محافظ اولیه تخریب گردد، کارگران وظیفه بسیار سنگینی برای تمیز کردن پسماندهای رادیو اکتیو خواهند داشت. فرایند پاکسازی شامل جمع آوری اجزا و تمیز کردن موادی است که از ترکیب شن و ماسه، بور و سرب تشکیل شده اند. این سه عنصر توسط کارگران شوروی درون رآکتور مشتعل ریخته شده بودند تا آتش را مهار نمایند.

انتظار می رود این کوشش ها تا سال 2065 به طول بیانجامد. در همین حال، دانشمندان می گویند تا آن موقع، تشعشعات حاصل از فاجعه هسته ای چرنوبیل منجر به بروز بیش از 40 هزار مورد ابتلا به سرطان خواهد شد.

منبع: Business Insider