سهم آب نخیلات غارت نشود، نخل داران چشم انتظار تدبیر مسئولان - وبلاگ مجله پریها

حدود شش میلیون اصله نخل در استان بوشهر وجود دارد که خرمای باکیفیت و مطلوبی در استان فراوری می گردد و می تواند در بازارهای جهانی فروش خوبی داشته باشد.

شهرستان دشتستان به عنوان قطب اصلی فراوری خرمای استان بوشهر محسوب می گردد و با توجه به اینکه بخش عمده نخیلات استان در این شهرستان واقع شده است، بیشترین میزان فراوری خرمای استان نیز مربوط به دشستان است.

مناطق آب پخش و سعدآباد دارای بیشترین تراکم نخیلات هستند و بخش عمده مردم این بخش ها در عرصه کشاورزی و خصوصا در زمینه نخل و خرما فعالیت دارند و به نوعی اقتصاد و معیشت مردم این مناطق به نخل ها بسته است.

سالانه حدود 160 هزار تن خرما در استان بوشهر فراوری می گردد که شهرستان دشتستان به عنوان قطب فراوری خرمای کشور، 70 درصد از خرمای استان بوشهر را فراوری می نماید.

با وجود اینکه طی سال های گذشته یکی از مهمترین دغدغه های نخلداران فروش محصول بود و سود کمی از این فروش نصیب آنها می شد، اکنون چندسالی است که دغدغه دیگری نیز به آنها اضافه شده است و آن هم کمبود آب برای آبیاری نخیلات است.

از گذشته تاکنون اغلب نخیلات شهرستان دشتستان و خصوصا در آب پخش و سعدآباد به صورت غرق آبی آبیاری شده اند و هرساله پنج دور آبیاری برای آنها پیش بینی شده بود که در سال های اخیر شاهد کاهش مستمر تعداد دوره های آبیاری هستیم.

کاهش تعداد دوره های آبیاری نقش مهمی در کاهش کیفیت و کمیت محصول نخیلات این منطقه دارد و کاهش فراوری مساوی با ضربه سنگینی به اقتصاد خانواده های نخلداران و کارگران فعال در نخل ها است.

سد رئیسعلی دلواری در سال های اخیر بر روی رودخانه تغذیه نماینده نخیلات دشتستان ایجاد شده است تا شاید کمکی باشد برای ذخیره سازی آب و تامین آب مورد احتیاج نخیلات در دوره های مختلف آبیاری.

حجم آب ذخیره شده پشت سد مخزنی 695 میلیون متر مکعبی رئیسعلی دلواری در سال های اخیر کاهش چشمگیری داشته است و با توجه به آبگیری ناچیز آن، این سد نتوانسته است آب مورد احتیاج نخیلات را تامین کند.

البته از ضعف مدیریت منابع آبی هم نباید به راحتی گذشت؛ کشاورزان عقیده دارند با همین مقدار آبی که در پشت سد وجود دارد نیز می توان تعداد دوره های آبیاری بهتر و بیشتری را برای نخیلات تدارک دید.

علاوه بر مدیریت نامناسبی که در عرصه توزیع آب در سطح نخیلات وجود دارد، برخی تصمیم ها که به دور از تدبیر بوده است، باعث شده تا آبی که سهم نخیلات است، راهی اراضی کشاورزی دشت شبانکاره گردد که اغلب به کشاورزی فصلی اختصاص دارند.

بر اساس اسناد و حق آبه سد رئیسعلی دلواری تنها در صورتی می توان آب را به اراضی دشت شبانکاره سرازیر کرد که سهم نخیلات منطقه آب پخش و سعدآباد از این آب داده شده باشد و اضافه آب به دشت ها برود ولی در سال های اخیر هیچ گاه این حق نخیلات ادا نشده است.

افزایش حق آبه و کاهش آبدهی

محمد حیاتی از کشاورزان شهرستان دشتستان به خبرنگاران گفت: متاسفانه در سال های اخیر علی رغم افزایش نرخ حقابه نخیلات، شاهد کاهش تعداد دورهای آبیاری هستیم که این کار به نوعی پایمال شدن حق کشاورزان است.

وی اضافه نمود: با کاهش تعداد دوره های آبیاری از پنج دوره به دو دوره و شاید بهتر بگوییم یک دوره که آنهم با کیفیت نیست، شاهد کاهش کمیت و کیفیت فراوری خرمای نخلداران هستیم و مسائل زیادی برای ما ایجاد می گردد.

وی ادامه داد: با ایجاد و ساخت و تکمیل سد رئیسعلی دلواری انتظار داشتیم که آبیاری نخیلات با تعداد دوره های بهتر و بیشتر انجام گردد ولی سال به سال شاهد کاهش تعداد دوره های آبیاری هستیم.

حیاتی توضیح داد: اینکه نخیلات با کمبود آب روبرو باشند و تعداد دوره های آبیاری آنها کاهش یابد و بخشی از سهم آب آنها به دشت های صیفی کاری سرازیر گردد، نوعی بی تدبیری است که نابودی نخیلات را در پی خواهد داشت.

مسئولان مانع نابودی نخیلات شوند

آرش عربزاده یکی دیگر از نخلداران به خبرنگاران گفت: تصمیم مسئولان برای انتقال آب به اراضی دشت های شبانکاره اجحاف در حق نخلدارانی است که با هزاران امید نخل های را پرورش داده و تا اینجا رسانده اند.

وی با بیان اینکه حیات نخلداران و معیشت کشاورزان این منطقه وابسته به همین آبیاری است، توضیح داد: انتظار می رود مسئولان با تصمیمات عاقلانه و تدابیر هوشمندانه مانع از نابودی نخیلات شوند.

نگرانی نخلداران از تصمیمات نامناسب

نشست کارگروه ماده 11 آب کشاورزی استان بوشهر به ریاست استاندار بوشهر برگزار گردید و عبدالکریم گراوند استاندار بوشهر در این نشست خواهان تشکیل کارگروه ویژه معین سهمیه آب نخیلات استان بوشهر شد.

استاندار بوشهر اضافه نمود: برای توزیع مناسب آب نخیلات استان، یک کارگروه شامل معاون عمرانی، رئیس سازمان برنامه بودجه، مدیرعامل آب منطقه ای و مدیرکل جهاد کشاورزی تشکیل و سهمیه آب بخش نخیلات استان به احتساب حداقل ها تشکیل گردد.

وی اعلام کرد: باید برای توزیع آب سد رئیسعلی دلواری، وضعیت محیط پیرامونی و کشاورزی منطقه مد نظر باشد و بر اساس احتیاجمندی های منطقه، از آب سد بهره برداری کنیم.

استاندار بوشهر تاکید نمود: رهاسازی آب سد به گونه ای باید که به کشاورزان و اراضی کشاورزی در منطقه آسیب نزند، با وجود اینکه بارش های سال جاری مطلوب بوده باید از این ظرفیت به نفع کشاورزان استفاده کنیم.

گراوند توضیح داد: پیش بینی های لازم برای مقابله با مسائل تامین آب بخش کشاورزی با حضور همه دستگاه های مسئول اندیشیده گردد.

وی اعلام کرد: کارگروه ویژه برای معین سهمیه آب نخیلات با دقت نظر سهمیه را معین نموده و در صورت افزایش بارندگی در زمستان، ذخیره سازی خوبی صورت خواهد گرفت.

شاپور رجایی مدیرعامل آب منطقه ای استان بوشهر نیز گفت: در راستای تامین آب نخیلات احتیاج داریم که سالانه 143 میلیون مترمکعب از آب سد رئیسعلی دلواری برای نخیلات تامین گردد.

وی با اشاره به اینکه تنها 30 میلیون مترمکعب آب برای آبیاری نخیلات در دست داریم، اضافه نمود: به همین دلیل در تابستان آینده با کمبود 110 میلیون مترمکعب آب برای آبیاری نخیلات در استان بوشهر روبرو هستیم.

مدیرعامل آب منطقه ای استان بوشهر اضافه نمود: تا سرانجام تابستان سال جاری میزان ذخیره سد رئیسعلی دلواری به 68 میلیون متر مکعب رسیده بود که با بارش های پائیزی 92 میلیون متر مکعب آبگیری صورت گرفته است.

وی میزان ذخیره سد رئیسعلی دلواری را در دحال حاضر 158 میلیون متر مکعب مطرح کرد و ادامه داد: 71 میلیون متر مکعب از این میزان حجم تعادلی سد است که مجوز برداشت آن در اختیار وزیر نیرو است.تنها برای 87 میلیون متر مکعب آب پشت سد رئیسعلی می توانیم برنامه ریزی کنیم.

حال نخلداران چشم انتظار هستند که ببینند تصمیم مسئولان عاملی برای نجات نخل ها می گردد و یا اینکه تصمیمی اتخاذ می نمایند که نابودی نخل ها را در پی خواهد داشت.

نابودی نخیلات زمینه ساز نابودی بسیار از مشاغل مرتبط آب نخل و خرما است و اگر هم نخیلات نابود نشوند، کاهش تعداد دوره های آبیاری ضربات سنگینی بر کیفیت و کمیت خرمای فراوریی خواهد زد که معیشت نخلداران را از شرایط کنونی نیز بدتر خواهد نمود.

مسئولان سال ها است که از اجرای طرح نخلستان و ایجاد شبکه های آبیاری تحت فشار در نخلستان های دشتستان حرف می زنند و حالا پایلوت طرح نیز اجرا شده است و تکمیل آن می توانند زمینه ساز بهره برداری بهتر از منابع آبی موجود باشد.